Zamek Lanckorona

Zamek, Twierdza Lanckorona 

Góra Zamkowa w Lanckoronie jest unikatowym w skali kraju, a pod niektórymi względami także w skali Europy i świata, zespołem o niepowtarzalnych wartościach historycznych oraz krajobrazowych. 

Jako element zespołu pielgrzymkowego w Kalwarii Zebrzydowskiej, została objęta wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa Natury i Kultury UNESCO, decyzją z 1 grudnia 1999 r. (certyfikat UNESCO z 9 maja 2000). 30 października 2000 r., rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,  "Kalwaria - krajobrazowy zespół manierystyczny parku pielgrzymkowego", w tym Góra Zamkowa uznane zostały za Pomnik Historii RP.  W wielkim zespole Kalwarii - "Polskiej Jerozolimy" Górze Lanckorońskiej przypada rola Góry Oliwnej.

Odkryte w roku 2017 ślady archeologiczne wskazują, ze najstarszą znaną warownią, wieńczącą sam szczyt Góry Lanckorońskiej, był gródek stożkowaty z początków państwowości polskiej. Znalezione tam relikty ceramiki wskazują jednoznacznie na X wiek. Ślady gródka są czytelne do dziś, zaś niezwykłość tego miejsca przejawia się i tym, że w roku 1881 konfederaci barscy zlokalizowali tu tzw. "Baterię Drewnianą" - pierwsze dzieło obronne konfederackiej Twierdzy Lanckorona. 

Zamek Lanckoroński został erygowany przez Kazimierza III Wielkiego ok. 1366 r. Zamki zachodniej Małopolski, fundowane przez tego króla, stanowiły warowna granicę najważniejszego ówcześnie dla kraju, stołecznego województwa. Warownia lanckorońska strzegła granicy z Księstwem Oświęcimskim oraz tzw. Korytarza radwanickiego. Była elementem systemu obrony strefowej, zagrażającej potencjalnemu przeciwnikowi wykrwawianiem się na poszczególnych zamkach, usytuowanych wzdłuż przewidywanych kierunków natarcia: nie bez przyczyny Kazimierz Wielki uznawany był za jednego z najzdolniejszych fortyfikatorów  naszej części Europy doby średniowiecza. Ok 1361 r. Kazimierz Wielki lokował na prawie magdeburskim miasto Lanckorona. 

Rewitalizacja Ruin Zamku w Lanckoronie: Kiedy Zabytek Będzie Dostępny dla Zwiedzających?

W grudniu zakończyły się dwa pierwsze etapy rewitalizacji ruin zamku w Lanckoronie, co stanowi ważny krok w przywracaniu tego historycznego miejsca do dawnej świetności. Prace były prowadzone przez Firmę Konserwatorską Piotra Białko Zabytki Malarstwa, Rzeźby i Architektury z Krakowa, która zadbała o każdy szczegół konserwatorski, odkrywając przy tym wiele interesujących elementów architektonicznych.

Odkrycia Podczas Rewitalizacji

Podczas prac konserwatorskich napotkano na kilka niespodzianek. Odkryto m.in. sklepienie piwnic, historyczne tynki z monochromiami, kamienne detale architektoniczne oraz fragmenty posadzek ceglanych i kamiennych. Wszystkie te detale zostały odpowiednio zabezpieczone, a prace były nadzorowane przez dyplomowanego konserwatora zabytków i archeologa, co gwarantuje ich autentyczność i zachowanie historycznego charakteru.

Kiedy Zabytek Będzie Dostępny dla Zwiedzających?

Chociaż zakończono dwa etapy rewitalizacji, wejście na zamkowe wzgórze wciąż jest zamknięte dla zwiedzających, zabezpieczone taśmami i tablicami informującymi o remoncie. Wójt Lanckorony, Tadeusz Łopata, informuje, że dostęp do ruin zamku zależy od warunków pogodowych. Kluczowe jest usypanie drogi prowadzącej do odbudowanego mostu. Wstępnie zakłada się, że zabytek będzie gotowy do zwiedzania w kwietniu.

Warto zaznaczyć, że zwiedzanie ruin zamku po zakończeniu rewitalizacji będzie możliwe tylko w grupach zorganizowanych, pod przewodnictwem przewodnika, po wcześniejszym umówieniu. To ważna zmiana, która ma na celu ochronę i zachowanie tego cennego miejsca.

Co Dalej? Kolejne Etapy Rewitalizacji

Obecnie zakończono dopiero część prac rewitalizacyjnych. Przed gminą Lanckorona stoją jeszcze dwa etapy, których realizacja zależy od uzyskania odpowiedniego dofinansowania. Wójt złożył już wniosek do wojewody o finansowanie trzeciego etapu. Pełne zakończenie prac może potrwać jeszcze 2-3 lata.

Planowane Zmiany i Atrakcje

Po pełnym zakończeniu prac rewitalizacyjnych, zamek w Lanckoronie zyska wiele nowych atrakcji. Przywrócone zostaną walory widokowe Góry Zamkowej, z której roztacza się widok na kilka krain geograficznych. Powstaną punkty widokowe, miejsca kontemplacji z ławeczkami i zadaszeniami, tablice edukacyjne, miejsca bird-watchingu oraz miejsca obserwacji płazów i gadów.

Prace doprowadzą również do wyeksponowania elementów nowożytnej Twierdzy Lanckorona, która do tej pory była częściowo ukryta przez niewłaściwą gospodarkę leśną i komunalną. Po zakończeniu rewitalizacji będzie można podziwiać elementy warowne, takie jak wały i ławki strzeleckie. Planowana jest również częściowa rekonstrukcja mostu zwodzonego oraz bastionów i bastei pod zamkiem.

Ruiny średniowiecznego zamku zostaną zabezpieczone, miejscowo nadbudowane i uzupełnione. W jednej z wież powstanie platforma widokowa, a teren wokół zamku wzbogacony zostanie o ścieżki pątnicze oraz specjalną ekspozycję w ramach „Okna Mikołaja Zebrzydowskiego”.

Rewitalizacja ruin zamku w Lanckoronie to skomplikowany proces, który przywróci blask temu historycznemu miejscu. Chociaż prace potrwają jeszcze kilka lat, już teraz można oczekiwać, że zamek stanie się jednym z najważniejszych punktów turystycznych w regionie, oferując bogatą historię, piękne widoki i liczne atrakcje. Zachęcamy do śledzenia postępów prac i planowania przyszłych wizyt w Lanckoronie.